Mode bij Van Loon

Op 3 maart 2016 opende de tentoonstelling Mode bij Van Loon waarin de modecollectie van de familie Van Loon voor het eerst te zien was. De tentoonstelling zal tot en met 30 mei in de verschillende salons en slaapkamers van Museum Van Loon getoond worden.

Uitgangspunt voor de tentoonstelling zijn de staande portretten uit de eigen collectie, geschilderd door onder andere Alexandre Cabanel en Adolf Pirsch. Deze portretten worden aangevuld met contemporaine kledingensembles van onder andere Maison Cuper, Maison Dior en Frans Molenaar.

Op zoek in koffers en kasten

Een jaar geleden heeft het museum kostuumhistorica Rosalie Sloof gevraagd om onderzoek te doen naar de modecollectie van de familie. Dat was een ware zoektocht, aangezien veel stukken nog in het bezit zijn van familieleden en op zolder lagen opgeborgen in koffers en kasten. Rosalie zat soms met haar handen in het haar, en was bang dat de vele japonnen en herenkostuums die te zien zijn op de levensgrote portretten allemaal vergaan waren. Gedurende haar zoektocht heeft zij echter veel bijzondere objecten kunnen ontdekken, onderzoeken en reconstrueren waardoor deze nu weer in volle glorie getoond kunnen worden in de ruimtes waar zij ooit gedragen zijn.

Modegevoel

De kleding die de familieleden droegen op de levensgrote negentiende-eeuwse portretten, zeggen veel over de het modegevoel van de geportretteerden. De puissant rijke bankiersdochter Louise van Loon – Borski  stond bekend om haar exuberante levensstijl en bracht haar tijd het liefst door in de grote Villa Beaulieu in Cannes. Het is dan ook niet gek dat zij ervoor koos om zich ten voeten uit te laten portretteren door de bekende Franse kunstenaar Alexandre Cabanel (1823-1889) in 1887. Het was nogal ongewoon dat een dame zich staand liet portretteren, maar op deze manier komt de helderblauwe japon die zij draagt tot zijn volle recht.

Alexandre Cabanel, Louise van Loon-Borski, olieverf op doek, 220x 160 cm., 1887. Museum Van Loon

De japon die Louise op het portret draagt, bevindt zich nog steeds in de collectie van het museum. De werkelijke japon is gemaakt van groen zijdefluweel met geborduurde bladranken in gouddraad op crèmewit satijn. Uit nader onderzoek naar de jurk door Rosalie Sloof, blijkt dat het fluweel oorspronkelijk helder blauw geweest is, net zoals Alexandre Cabanel de japon ooit schilderde. Voornamelijk aan de stiksels is te zien welke kleur de jurk oorspronkelijk gehad heeft.

Het stijf ingesnoerde tournuresilhouet was eind jaren 1880 uiterst modieus. Een constructie van halve metalen hoepels werd onder de onderrok gebonden of in de japonvoering genaaid waarover meters stof naar achter kon worden gedrapeerd, met de japonsleep als hoogtepunt.

Toegeschreven aan Maison Worth, avondjapon, ca. 1887, zijdefluweel en gouddraad. Museum Van Loon

Volgens overlevering zou de jurk een ontwerp zijn van Maison Worth, het bekende modehuis van Charles Frederick Worth in Parijs. De ingetogen, en stille grandeur van het ontwerp doen inderdaad denken aan deze ontwerper. Aangezien Louise zich liet kleden door de meest bekende couturiers uit binnen- en buitenland, is het zeer aannemelijk dat zij ook het atelier van Charles Frederick Worth aan de Rue de la Paix heeft bezocht waar zij deze blauwe jurk bestelde.

Collectie bij elkaar gebracht

Het is uniek dat kleding van veel familieleden bewaard is gebleven in de familiecollectie. Maar ook hebben de familieleden schenkingen gedaan aan Nederlandse musea. In 1923 schonk Thora van Loon – Egidius de japon die zij droeg tijdens het huwelijk van Koningin Wilhelmina in 1901, aan het Rijksmuseum. Ook zullen er een aantal bruiklenen te zien zijn van het Gemeentemuseum Den Haag, die familieleden aan het museum geschonken hebben. Op de tentoonstelling Mode bij Van Loon zijn deze kledingensembles en accessoires weer verenigd met de personen die ze ooit droegen. De portretten komen tot leven en bezoekers krijgen een beeld van wat men vanaf 1850 droeg aan de grachten van Amsterdam.

Mode bij Van Loon – 3 maart tot en met 30 mei 2016 – zie Museum Van Loon.

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie door Wendy van Lith, Valentine Rijsterborgh en Rosalie Sloof, Mode bij Van Loon, Wbooks, Zwolle 2016.

Zie ook