De Marokkaanse kaftan en takchita

Mijn naam is Karima el Issaoui, ik kom uit Amsterdam en ben geboren in Marokko, in een klein stadje genaamd Tetouan. Daar is mijn passie voor de Marokkaanse kaftan (of caftan) begonnen. Een kaftan is een traditionele jurk of tuniek die bestaat uit een laag stof. Een caftan gemaakt met twee lagen stof wordt een takchita genoemd.

Ik wil jullie via een aantal blogs de komende tijd meenemen in mijn zoektocht naar de herkomst en identiteit van dit kledingstuk en de manier waarop de stijl van de kaftan wordt verwerkt in dagelijkse kleding.

Simpel en elegant

Mijn moeder en mijn oma hadden hun kaftans en takchita altijd goed verborgen en als er een feestje was werden ze te voorschijn gehaald. Met een parelketting werd de look afgemaakt, simpel maar elegant. Op de feesten pronkten de vrouwen met hun jurken en ik keek als klein meisje altijd gefascineerd rond. De elegantie die de vrouwen uitstraalden: dat wilde ik ook. Ik wilde op mijn moeder lijken als ik later groot was, ik wilde ook in een mooie kaftan rondlopen en mij als een prinsesje voelen.

Prinses Lalla Salma, vrouw van de koning van Marokko, 2013, Getty Images.

De eerste keer dat ik als meisje van veertien jaar in Marokko een eigen takchita mocht maken leek het of ik de loterij had gewonnen, zo happy was ik. Ik mocht mijn eigen stof en garen uitzoeken. Het leek wel of ik een snoepwinkel terecht kwam toen we bij de stoffenwinkel aankwamen. Ik keek mijn ogen uit. Toen wist ik het zeker, dit is mijn passie. Sindsdien droomde ik ervan om zelf kaftans en takchitas te ontwerpen.

Prinses Lalla Salma in een Takchita, 2023, Getty Images.

In Marokko vind je in bijna elke straat een naaiatelier, want de meeste vrouwen daar kopen hun stof en laten hun kleding maken bij een naaister. Het naaiatelier is net een winkeltje waar je zonder afspraak naar binnen loopt. Het ontwerp wordt gelijk besproken en ook de maten worden gelijk opgemeten. Je kan er voor kiezen om zelf je eigen garen en versiersels mee te nemen, maar de meeste klanten laten de keuze aan de naaier/naaister over. Aan de hand van het ontwerp wordt vervolgens een prijs afgesproken. De klant krijgt een bonnetje mee en komt op de gemaakte afspraak terug om haar kledingstuk op te halen.

Traditionele vormen en borduurwerk

Voor mijn eigen ontwerpen ben ik steeds weer op zoek naar meer informatie over de identiteit van de kaftan en de takchita. Met de identiteit bedoel ik: wanneer werden en worden de kaftan en takchita gedragen, en worden ze overal in Marokko op dezelfde manier gedragen? Ook verdiep ik me in de betekenis van kleuren en de rol die bepaalde stoffen spelen.

Eigentijdse modeontwerpers halen ook hun vaak inspiratie uit de kaftan en de takchita. Op de catwalk tijdens Paris Fashion Week herfst/winter in 2012 zie je duidelijk de overeenkomsten met de traditionele patronen en borduursels van de kaftan en takchita in het ensemble van Valentino.

Valentino, catwalk-foto tijdens Paris Fashion Week herfst/winter 2012, foto: Dominique Charriau.

Dit jaar kwam H&M met kledingstukken geïnspireerd op de kaftan. In deze collectie van de H&M zijn de borduursels gebruikt waarmee ook de kaftans en takchitas worden bewerkt.

Ik ben van plan om binnenkort naar Marokko te gaan en zal voor de volgende blogs beeldmateriaal meenemen van de naaiateliers, van verschillende borduursels, tips geven waar je het kan kopen en laten zien hoe het wordt gemaakt. 

Voor meer informatie over de kaftan: zie ook wikipedia/kaftan.

Hoofdbeeld: Marokkaanse Kaftan, Collectie Wereldmuseum, Inv. TM-3782-769, https://hdl.handle.net/20.500.11840/118661.