Een bezoek aan Meesteropleiding Coupeur

Op een zonnige donderdagochtend mogen wij van Modemuze een kijkje komen nemen in de wereld van meestercoupeurs in opleiding. Naar aanleiding van de tentoonstelling Romantische Mode. Mr Darcy meets Eline Vere (2015-2016) maken de studenten van de Meesteropleiding Coupeur een replica van een van de herenmantels (ca. 1850) uit de collectie van het Gemeentemuseum.

Een interessante keuze, want – zoals velen zullen weten – zijn er niet zo veel herenkledingstukken bewaard gebleven. En al helemaal niet van vóór de twintigste eeuw.

Hoe werd een historisch kostuum gedragen?

Omdat de avondmantel een museumstuk is, mag het niet zomaar aangeraakt of aangepast worden. De mantel wordt aangepakt met handschoentjes, waardoor het heel lastig is om te bepalen welke stof er precies gebruikt is. De studenten moeten dus op 't oog en gevoel keuzes maken. Met bronnenonderzoek wordt uitgezocht hoe de mantel gemaakt en gedragen zou kunnen zijn.

Zoals in het filmpje is verteld, is de historische mantel van baron Van Heeckeren van Wassenaer geweest. In de archieven is helaas geen foto te vinden waarop de oorspronkelijke eigenaar van de mantel er met zijn gehele postuur staat, maar gelukkig zijn er wel afbeeldingen van zijn zoons. Zo kan worden ingeschat wat het postuur van de baron moet zijn geweest en hoe de mantel op het lichaam zou moeten vallen. Verder wordt gekeken naar hoe mantels in die tijd in het algemeen gedragen werden.

Engelse patronen voor een Franse jas

Het patroon voor de mantel wordt niet uit het hoofd getekend; ook hier gaat een grondig onderzoeksproces aan vooraf. Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen, gebruiken de studenten een patronenboek uit 1853 dat het Engelse Edward Minister-patroonsysteem volgt. Hoewel de mantel vermoedelijk in Parijs is gemaakt, komt dit Engelse boek toch het dichtste in de buurt van het oorspronkelijke patroon van de mantel van de baron. Het is een boek dat hun docent Roy Verschuren in huis heeft. Zoals in deze blog te lezen is, heeft Roy een indrukwekkende collectie kleermakersvakliteratuur in huis.

‘Zoals de mode voorschreef’

Zoals Helene in het filmpje al vertelt, is in de documentatie nergens goed uitgelegd hoe kledingstukken werkelijk in elkaar gezet werden. Meer dan ‘gebruikt deze steek’ of ‘zoals de mode toen was’ is het niet; dus proberen de studenten erop los. Dit proces van uitproberen is heel waardevol, want ook al worden een heleboel proeven uitgesloten bij het reproduceren van deze mantel, de kneepjes die nu geleerd zijn kunnen later worden ingezet bij het maken van een volgende.

Het Barbas-van der Klauw fonds heeft het mogelijk gemaakt dat de studenten deze mantel kunnen bestuderen en namaken. Zowel voor het archief van het fonds als voor het museum wordt het proces van het het maken goed vastgelegd: van het verzamelen van afbeeldingen en patroontekeningen op schaal tot de uiteindelijke uitvoering. Het liefst zouden de studenten en de docenten na het maken van deze replica nog een eigentijdse versie maken. Of de replica en het onderzoek later in de collectie van het Gemeentemuseum terecht komt is nog onbekend.

Detailfoto avondmantel. De knal rode voering steekt fel af tegen zwart-groene stof van de buitenkant. Foto: Sterre Snijders

Bronnenlijst

Voor wie geïnteresseerd is in hoe en waar de studenten hun onderzoek hebben uitgevoerd, is met behulp van de Meesteropleiding een kleine bronnenlijst samengesteld:

- Edward Minister & Son, The Complete Guide to Practical Cutting (1853), Lopez Island (R.L. Shep Publishers) 1993 (facsimile). Patronenboek van Edward Minister, een patronensysteem uit Londen uit die tijd.

- Van Deventer-collectie: http://www.iisg.nl/collections/deventer/ Een collectie boeken, brochures, tijdschriften en prenten op het gebied van mode- en kostuumgeschiedenis, geschonken door de Amsterdamse kleermaker J.H.J. van Deventer, aan het Nederlands Economisch- Historisch Archief.

- Koninklijke Bibliotheek Den Haag

- Ietse Meij en Sjoukje Colenbrander, ‘Modekleding van drie baronnen’, in: Jaarboek Haags Gemeentemuseum, 1992.

Studenten Meesteropleiding Coupeur: Helene Pieren, Gilles den Hartog en Riekele Scholte

Docent: Roy Verschuren (zie zijn blogs hier)