Het 'nabbegie' in dracht en dialect
Allerlei motieven in de Staphorster streekdracht ontlenen hun benaming aan alledaagse gebruiksvoorwerpen. Soms is het omgekeerde het geval. Het gedeelte van een sleutel dat in het slot steekt heet in het Nederlands een baard. In het Staphorster dialect heet dit een ‘nabbegie’. Het dankt deze naam aan de associatie met de geribbelde zilveren uitsteeksels aan het meisjesoorijzer, de ‘nabben’.
Tussen de oorijzers in Staphorst en Rouveen bestaan geen verschillen in vorm. De gebruiken verschillen wel. In Staphorst kreeg een meisje in haar zevende levensjaar haar eerste oorijzer en in Rouveen in het achtste levensjaar. Dit eerste oorijzer heeft onderaan de beide uiteinden geribbelde uitsteeksels: de 'nabben'. In het twaalfde levensjaar werden de nabben vervangen door een paar gouden spiraalvormige krullen. Tot halverwege de twintigste eeuw hadden vrouwen en meisjes iedere dag een oorijzer op. Vanaf de jaren vijftig droegen ze het steeds vaker alleen nog bij speciale gelegenheden zoals een feest of naar de kerk.
Oorijzers zijn er in verschillende maten, afhankelijk van het hoofd van de draagster. Als er geen passend tweedehands oorijzer voorhanden was maakte de zilversmid een nieuw oorijzer. Nabben werden tot in het begin van de twintigste eeuw gegoten en vervolgens aan het oorijzer gezet. Later soldeerden de zilversmeden zilverdraad op een zilveren plaat en zaagden hier de benodigde nabben uit.
Verschillende generaties van de familie Drost waren zilversmid en maakten de oorijzers voor de vrouwen en meisjes in Staphorst en Rouveen. In de laatste decennia van de twintigste eeuw nam het aantal vrouwen en meisjes in dracht steeds verder af. In 1993 maakte Freddy Drost het laatste Staphorster oorijzer.
Nu de Staphorster streekdracht langzamerhand verdwijnt en de jongeren het lokale dialect steeds minder spreken zal het woord ‘nabbegie’ over niet te lange tijd geruisloos uit de Staphorster samenleving verdwijnen.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie