Pronkzucht en modegekte

Vandaag vieren we de geboortedag van de Haagse dichter, geleerde en diplomaat Constantijn Huygens, die precies 419 jaar geleden ter wereld kwam.

Als groot modeliefhebber is Huygens de geschiedenis niet ingegaan. In 1622 publiceerde hij ’t Costelick Mal (“De Dure Dwaasheid”), een satirisch gedicht over de modegekte en pronkzucht van zijn tijdgenoten. In het gedicht drijft Huygens de spot met allerlei modieuze rariteiten.

Een modieus type hoed omschreef hij bijvoorbeeld als volgt:
Een’ averechte Teil [= een omgekeerde schotel], dack-decksel van de luysen
De geplooide kanten kraag kwam er niet beter vanaf:
Een op-gekrulde Strop, om ratten in te huysen

Ondanks dat Huygens dus weinig met mode op had, zocht hij wel degelijk het gezelschap van eigenzinnig geklede dames op. Zo begon hij in 1657 een briefwisseling met Lady Margaret Cavendish, een Engelse schrijfster die bekend stond om haar extravagante kledingsmaak. Zij kleedde zich niet alleen in kostbare stoffen, maar droeg ook cosmetica en japonnen met bijzonder diepe decolletés – zaken waar Huygens in ’t Costelick Mal sterk op afgaf.

Over mode schreven Huygens en Cavendish elkaar dan ook niet. Hun brieven gingen voornamelijk over wetenschappelijke experimenten, waar zij allebei interesse in hadden. Huygens stuurde Cavendish enkele Prins Ruperts Druppels op, en vroeg haar de explosieve werking ervan te verklaren. Met de scheikundige proeven die Cavendish deed, ruïneerde zij tenslotte “many a white petticoat” – de voorganger van een laboratoriumjas, waarmee zij haar kleding beschermde.

Ondanks hun verschillende ideeën over het belang van mode, kon Cavendish op Huygens’ bewondering rekenen. Wel heeft Huygens andere vrouwen in zijn kennissenkring ervan willen weerhouden om aan Cavendish’ kledingstijl een voorbeeld te nemen. Aan zijn muze Utricia Ogle schreef hij in 1651 bijvoorbeeld, dat hij hoopte dat ze haar borsten niet zo zou opsieren als Cavendish dat deed: “by binding a gentle peece of Ribon at the topp of [every] one, and so appearing au Tour à la mode”. 

Zie de gehele tekst van 't Costelick mal

Zie ook Vrouwen rondom Huygens, speciale uitgave tijdschrift De zeventiende eeuw. 25 (2009) 2.