De zwarte handschoen: symbool voor verzet en bewustwording

Een gebalde vuist tegen ongelijkheid. De zwarte handschoen heeft in de afgelopen decennia nogal een politieke betekenis gehad. In de tentoonstelling ‘Maison Amsterdam’ staat onder andere een zwarte handschoen uit collectie Museum Rotterdam. In dit blog vertel ik meer over de achtergrond van dit inmiddels politieke item.

Paar zwarte leren handschoenen gedragen door beveiliger genaamd 'Gino', 2008, collectie Museum Rotterdam, inv. nr 86830-1-2

Het zal vast bewust gedaan worden. De wijze waarop Museum Rotterdam deze handschoen heeft gefotografeerd is, verwijst naar de Black Power Movement. Een beweging die sinds de jaren 1960 een sterke navolging kent. Ondanks dat deze handschoen niet in die context is verzameld, wordt in deze foto een link gemaakt naar de gebalde vuist als symbool voor deze beweging.

De ‘salute’

Bekend zijn de Olympische spelen van 1968 waar de twee Amerikaanse atleten John Carlos en Tommie Smith letterlijk een vuist maakte tegen onderdrukking. Tijdens de huldigingsceremonie betraden ze in zwarte sokken, dus zonder schoenen, het podium staken de gebalde vuist omhoog. Een daad van verzet tegen rassendiscriminatie en de daarmee gepaard gaande achterstelling en armoede.

Ceremonie tijdens Olympische Spelen in Mexico '68. Credits: Angelo Cozzi. Bron: Wikimedia Commons

Deze gebeurtenis kende een grote controverse. De combinatie van onder andere en gebalde vuist en een zwarte handschoen zorgde ervoor dat Carlos en Smith verbannen werden van verdere participatie bij de Olympische Spelen.

#BlackLivesMatter

Tegenwoordig wordt de codetaal nog altijd toegepast. Zo zagen we het terugkomen tijdens de #BlackLivesMatter-protesten van vorig jaar, of tijdens sportwedstrijden zoals hieronder te zien is. De zwarte handschoen in een gebalde vuist vertaalt zich als vorm van verzet, maar ook een vuist voor bewustwording van de ongelijke verhoudingen en behandelingen van Zwarte mensen wereldwijd.

Modemuze@Maison Amsterdam

Van 18 september tot en met 3 april 2022 is het werk de handschoen zien in de tentoonstelling Maison Amsterdam: De stad, de mode en de vrijheid. Voor de tentoonstelling tonen 15 partnermusea een object uit eigen collectie gelinkt aan het onderwerp: vrijheid en codetaal.

Tekst: Ingrid de Jager & Roberto Luis Martins