Biba: fast fashion uit de jaren 60

Het is fast fashion wat de klok slaat vandaag de dag. Het principe van heel snel en goedkoop produceren is echter niet nieuw. Brits merk Biba deed het al in de jaren 60. Een beknopte geschiedenis van 's werelds eerste fast fashion merk. 

"Het is heel goed mogelijk dat Barbara iets ontwerpt, en dat het met zeven of acht dagen al in de winkel hangt." Deze quote van Stephen Fitz-Simon lijkt op het eerste gezicht erg actueel. De grote ketens die onze winkelstraten bevolken lijken ten slotte allemaal zo te werken: de collecties die in die winkels hangen lijken soms wel dagelijks aangevuld te worden met nieuwe stukken. Toch is niets minder waar. Fitz-Simon deed zijn uitspraak begin jaren 70, tijdens de hoogtij dagen van het Britse merk Biba. De Barbara waaraan hij refereert is de van oorsprong Poolse ontwerpster Barbara Hulanicki, met wie Fitz-Simon getrouwd was en met wie hij samen aan het hoofd stond van het kledingmerk.

Biba's Postal Boutique

Biba begon in de vroege jaren 60 als postorder bedrijf genaamd Biba's Postal Boutique. Hulanicki, die opgeleid is tot illustrator, krijgt in 1964 het verzoek van het tijdschrift de Daily Mirror een betaalbare jurk te ontwerpen die door lezeressen besteld kan worden. De jurk, geïnspireerd op Brigitte Bardot en dus met roze ruitje, wordt een enorm succes. In totaal verkopen ze er 17.000 (wat extra bijzonder is omdat de jurk maar in een maat te bestellen was).

De te bestellen Biba jurk in de Daily Mirror, 1964.

'As seen on screen' 

Hulanicki en Fitz-Simon besluiten na het succes van de Daily Mirror-jurk een winkel te openen aan de Abingdon Road in Londen waar ze telkens één type jurk in één maat verkopen. Ook deze winkel wordt een groot succes, mede dankzij de steun van de presentatrice van het populaire BBC televisieprogramma Ready, Steady, Go. Zij droeg op vrijdagavond tijdens de live show de jurk die op zaterdag in Londen te koop zou zijn. Een gouden greep, want de winkel was vaak al na een paar uur door haar hele voorraad van de week heen. 

Big Biba

In de daarop volgende jaren groeit Biba gestaag door met als hoogtepunt de opening van Big Biba in 1974. Big Biba was een zeven verdiepingen tellend warenhuis waar van alles te koop was onder het Biba merk: kleding voor hem en haar en voor de kinderen tot aan interieur accessoires, eten en make-up (die je voor het eerst zelf mocht testen met als resultaat dat iedere dag jonge meisjes voor hun werk langs Big Biba kwamen om daar hun make up aan te brengen!). Je kon je van top tot teen aankleden in bij elkaar passende kleding en accessoires. Elke verdieping had zijn eigen thema en was tot in het kleinste detail gestyled.

Alles kreeg het Biba logo, van camembert tot marmelade.

Op de bovenste verdieping huisde de Rainbow Room, een restaurant met in het plafond gigantische lampen in alle kleuren van de regenboog waar je regelmatig sterren als David Bowie, Twiggy en Keith Richards tegen het lijf kon lopen. Op het dak van het pand was een tuin aangelegd waar je thee of cocktails kon drinken. Vandaag de dag klinkt dit allemaal misschien niet eens zo heel bijzonder, maar in de jaren 70 was het een compleet nieuw concept. 

De Rainbow room, Big Biba, 1974.

Biba stijl

Big Biba was volledig in art deco stijl ingericht en ademde de sfeer van oud Hollywood. Veel glimmende oppervlakken, geometrische vormen, goud en overal pauwenveren. Voorbijgangers konden niet naar binnen kijken omdat de etalages waren afgeschermd met zwart met gouden illustraties. Binnen was het donker en leek de tijd stil te staan. Hulanicki ontwierp voor de zogenaamde Biba dolls: lange, slanke meisjes zonder vrouwelijke vormen. De vele medewerksters van Big Biba voldeden ook aan dit profiel. Grappig detail: Anna Wintour begon haar carrière in de mode als winkelmeisje bij Big Biba.

Make up counter in Big Biba, 1974.

Snel en vernieuwend

Even terug naar de openingsquote. De snelheid waarmee Hulanicki ontwierp en liet produceren was ongekend voor die tijd. Er werd gestreefd naar een cyclus van maximaal drie weken (van binnenshuis gemaakt ontwerp, via proefmodel, naar productie en uiteindelijk verkoop). Biba werd hoofdzakelijk in Engeland geproduceerd, wat die snelheid mogelijk maakte. Elke avond werden nieuwe producten geleverd die de dag daarna al in de winkel lagen. Nu zijn we er aan gewend dat we een winkel in kunnen lopen en er steeds iets nieuws kunnen vinden, wat ook nog eens betaalbaar is. In de jaren 60 en 70 was dat helemaal niet zo gewoon en dat maakte Biba uniek. 

Schoenenafdeling in Big Biba, 1974.

Naast de snel wisselende collectie was Biba ook op andere vlakken vernieuwend te noemen. Men kende natuurlijk allang grote warenhuizen, maar Biba was meer dan dat. Nergens anders kon je je van top tot teen aankleden in perfect op elkaar afgestemde kleding en accessoires. Daarnaast vulde Biba het gat tussen kinderkleding en kleding voor volwassenen. Jonge vrouwen waren tot dan toe aangewezen op dezelfde winkels als hun moeders. Het idee was guilt free fashion op de markt te brengen die zowel betaalbaar was als vernieuwend. Elke week wat nieuws zonder dat je daarna de huur niet meer kon betalen. 

Broekpakken, mini jurkjes en lange bontjassen, Biba, jaren 70.

Ondergang

Een echt sterk bedrijfsmodel bleek het snel en goedkoop produceren toch niet. Want ondanks dat Biba verschrikkelijk populair was, ontstonden er al snel geldproblemen. In een poging die op te lossen verkopen Fitz-Simon en Hulanicki aandelen aan het bedrijf Dorothy Perkins. Al snel daarna ontstaan er creatieve meningsverschillen tussen Hulanicki en de nieuwe aandeelhouders en verlaat zij Biba. In 1975, ruim een jaar na de opening, sluiten de deuren van Big Biba.