Hoe ga je om met vintage?

Heb je een schat gevonden uit het midden van de vorige eeuw, dan wil je die dragen en tegelijkertijd zo lang mogelijk mooi houden. Daarom is het van belang er bewust mee om te gaan. In deze blog wat wenken voor het dragen en verzorgen van vintage.

Dragen

Modemuze komt voort uit museale collecties. Kleren uit deze collecties mogen (gelukkig) nooit meer worden gedragen, omdat dit onherstelbare schade kan veroorzaken. Vintage daarentegen is nog altijd een gebruiksvoorwerp. Toch moet hiermee wel degelijk anders worden omgegaan dan met moderne confectie. Dit betekent niet dat je in een vintage jurk je dagelijkse bezigheden moet laten; ook al is er altijd kans dat iets kapot gaat. Juist het werken in een museale omgeving en de wetenschap dat de echte topstukken hier voor het nageslacht worden bewaard, zorgden ervoor dat ik vintage relaxter ben gaan dragen, al ben ik heel zuinig op mijn kleren.

Het is altijd goed te kijken hoe sterk, waterbestendig en bijzonder een kledingstuk is en dit af te stemmen op de gelegenheid waar het wordt gedragen. Een avond wild dansen in een fragiele jurk die niet kan worden gereinigd is niet zo’n goed idee. Ook bij het aan- en uittrekken is enige voorzichtigheid geboden. Door de zijritsen en het gebrek aan stretch gaan jurken minder makkelijk aan. Het beste is om er als het ware in te ‘duiken’, op te passen dat scherpe accessoires niet kunnen blijven haken en gestifte lippen stijf op elkaar te houden.

Afb. 2 Illustraties uit een folder met wasinstructies, uitgegeven door ‘Radion’, ca. 1937, Voorzichtig wassen, azijn om te spoelen, uitdrukken in een handdoek, drogen

Wassen

De meeste oude kleding is niet gemaakt om vaak gewassen te worden want men waste kleding vroeger veel minder. Zo raadde journaliste Constance Wibaut in haar stijlgids uit 1958 aan nylon ondergoed toch wel eens per week te wassen, ook als het zwart was. En dit gaat nog maar om ondergoed, bovengoed werd uitgehangen en maar heel af en toe door het sop gehaald.

Wassen kan in de meeste gevallen zonder grote problemen, maar net zoals een oud servies niet in de vaatwasser gaat, moet een oude jurk op de hand worden gewassen.

Hierbij zijn oude handleidingen voor het wassen van verschillende stoffen erg behulpzaam. Ze geven allen aan eerst te testen of de kleur ‘echt’ is. Een simpele methode is door met een nat doekje over de stof te gaan op een onopvallende plek, zoals de binnenkant van de zoom. Geeft de stof erg af dan moet voorzichtig en snel gewassen worden. Om het ‘lopen’ van kleuren tegen te gaan kun je azijn of zout aan het spoelwater toevoegen. 

Ander aandachtspunt is stof niet te heet te wassen en niet te laten ‘schrikken’, oftewel zorg voor was- en spoelwater op ongeveer dezelfde temperatuur, om krimpen te voorkomen. Rayon crêpe krimpt vaak, maar kan na het wassen worden opgerekt en uitgestreken tot het originele formaat. Wassen is altijd een gok. Bij twijfel of bij jurken met veel versiering, is het verstandiger naar een goede stomerij te gaan en om advies te vragen. Pas wel op met vroege kunststof ritsen en pailletten (die ook oplossen in water), deze willen nog wel eens smelten in de stomerij.

Afb. 3 Advertenties voor deodorant uit de jaren 30 geven wel aan dat veel mensen dit nog niet gebruikten. Advertentie voor Odo-ro-no in ‘Het Rijk de Vrouw’, 1939

Zweetlucht

Omdat kleding minder vaak werd gewassen en deodorant nauwelijks werd gebruikt is zweetlucht een veelvoorkomend probleem. Ik snuffel daarom aan de oksels van een kledingstuk voordat ik het koop. Het kan ook voorkomen dat de lucht pas vrijkomt bij warmte door strijken of dragen. Gewoon wassen of naar de stomerij brengen helpt hierbij meestal niet.

Er zijn verschillende trucs om van de hinderlijke lucht af te komen. Omdat het probleem meestal plaatselijk is (onder de armen) hoeft maar een deel van het kledingstuk behandelt te worden. Dit gebeurt met azijn, bij kleding die daarna gewassen kan worden, en baksoda (maagzout), bij kleding die alleen vochtig mag worden. Deze goedkope middeltjes bieden in de meeste gevallen uitkomst. Hoe dit in zijn werk gaat heb ik beschreven in verschillende blogs (zie bronnen aan het einde van dit blog).

Afb. 4 Door het gebruik van verschillende kleuren borduurgaren is een grote winkelhaak in de rok van een gebloemde japon nagenoeg onzichtbaar hersteld, binnen en buitenkant

Herstellen/verstellen

In tegenstelling tot nieuwe kleren is vintage vaak niet meer helemaal intact. Het is dus handig om over basis naaivaardigheden te beschikken. Ook hier is het goed om te benoemen dat het hier niet gaat om museale objecten die alleen door gediplomeerde restauratoren mogen worden behandeld.

Meest voorkomend zijn gesprongen naden, de draden zijn dan gebroken. Dit is makkelijk op te lossen omdat de stof nog heel is, het is een kwestie van dichtnaaien op de originele naad. Stoppen is iets wat wij vandaag de dag niet meer kennen maar – zeker bij stoffen met een print – kunnen met wat geduld zelfs grote winkelhaken vrijwel onzichtbaar worden hersteld. Door lapjes achter gaten te zetten vallen ze soms nauwelijks op.

Ook bij dunne plekken kan het goed zijn om preventief te stoppen of er een lapje onder te naaien en niet te wachten tot een gat ontstaat.

Afb. 5 Illustratie uit Beyer Tips en Wenken voor Winterkleeding die aangeeft dat beter versteld kan worden voor een gat ontstaat, ca. 1940-45

Vermaken?

Ik ben altijd heel voorzichtig met het vermaken van kleren van meer dan 60 jaar oud. Ik zal niet snel iets doen waardoor het originele ontwerp wordt aangetast. Ook probeer ik niets te verwijderen of af te knippen, zodat het altijd weer kan worden teruggebracht, met in mijn achterhoofd de frustratie bij het vinden van menig jaren 30 jurkje dat in de 70s kort is geknipt.

Vintage is vaak op maat gemaakt voor de oorspronkelijke draag(st)er, dus de kans is groot dat het niet precies past. Soms moet een kledingstuk daarom worden aangepast. Innemen is het meest simpel, vooral wanneer al figuurnaden aanwezig zijn. Uitleggen vergt meer tijd en is soms ook zichtbaar, voordeel is wel dat naden vroeger veel breder waren en er meer uit te leggen valt.

Afb. 6 Door het toevoegen van figuurnaden op de rug is een jurk ingenomen, en door een spietje van overtollige stof bij een naad is een mouw uitgelegd

Ten slotte is het belangrijk dat je geniet van het dragen van vintage en niet te bang bent dat het kapot gaat. Er kan altijd iets fout gaan maar uiteindelijk zijn het maar kleren en met gezond verstand kan veel narigheid worden voorkomen.

In de volgende en laatste blog in deze serie ga ik in op mijn persoonlijke stijl, etiquette van vroeger en het samenstellen van een vintage look.

Voor meer informatie

• Blog: From Frump to Fab, vintagewardrobe-of-missb.blogspot.nl/2015/02/from-frump-to-fab-some-basics-of.html, (over het herstellen en wassen van een vintage jurk)
• Blog: Cleaning My New Summer Coat, vintagewardrobe-of-missb.blogspot.nl/2015/05/cleaning-my-new-summer-coat-vintage.html, (o.a. over het gebruik van baksoda om zweetlucht te verwijderen)
• Blog: Vintage: hoe herken je kleren uit de jaren 20 tot 60? www.modemuze.nl/blog/vintage-hoe-herken-je-kleren-uit-de-jaren-20-tot-60
• Blog: Modemuze collaboration: How to care for your vintage vintagewardrobe-of-missb.blogspot.nl/2017/05/modemuze-collaboration-how-to-care-for.html (English version of this blog)
• Constance Wibaut, Mode en Stijl, Van Dishoeck, 1958 (bevat een uitgebreid schema over het wassen en strijken van verschillende stoffen)
• Vintage Fashion Guild, Tips & Tricks, vintagefashionguild.org/tips-tricks/ (o.a. tips over het reinigen van vintage)