De neus van Guerlain

Coco Chanel was zo succesvol, dat grote en kleine ontwerpers wereldwijd haar imiteerden. Nog altijd zien we ‘haar’ kleine zwarte jurkjes en tweedjasjes dagelijks op straat en over de catwalk voorbijkomen. Ook haar derde klassieker – het parfum No. 5 (1921) – vond al snel navolging.

Inspiratie

Een contemporain parfum dat duidelijk op Chanels No. 5 geïnspireerd is, is Liu (1929) van Guerlain. Met zijn 187 jaar is Guerlain één van de oudste parfumhuizen ter wereld. De ‘neus’ – [geur]ontwerper – achter Liu was Jacques Guerlain, een kleinzoon van oprichter Pierre-François. Het parfum is vernoemd naar een dappere Chinese slavin uit Puccini’s opera Turandot. Ook uit de flacon, gemodelleerd naar antieke Chinese theebusjes, blijkt Aziatische inspiratie.

Poster voor Puccini's Turandot (1929) en schilderij van Guerlain parfumflessen door Cecely Bloom. Bron: Cafleurebon.

Guerlains Liu en Chanels No. 5 hebben een zeer vergelijkbaar recept. Beide parfums combineren basisnoten van hout en vanille, met hartnoten van iris en rozen. Net als Chanel maakte Guerlain daarbij volop gebruik van aldehyden – synthetische verbindingen die de bloemige componenten extra deden uitkomen. Chanels parfumeur Ernest Beaux keek dit op zijn beurt weer af van parfumhuis L.T. Piver, dat met Rêve d’Or in 1905 het eerste aldehydische parfum lanceerde.

Bewondering

Of we Guerlains gebrek aan originaliteit ook moeten zien als een gebrek aan artistiek genie, is de vraag. Naar verluid is Liu ontworpen voor Rose Kennedy – moeder van John F. – die specifiek om ‘haar eigen No. 5’ zou hebben gevraagd. Rose Kennedy heeft de geur de rest van haar leven gedragen, na haar dood werd de productie ervan zelfs stopgezet. Wel heeft Guerlain inmiddels een ander Chanelesque parfum uitgebracht: La Petite Robe Noir (2012).

Twee theebussen in oosterse stijl, Delft, 1725-1750.

Vond Chanel het erg dat Guerlain haar parfum imiteerde? Over het algemeen zag Chanel haar vele navolgers als bewijs van haar succes. “Imitatie is de hoogste vorm van vleierij”, zou ze eens gezegd hebben – hoewel ze wel degelijk probeerde om haar creaties tegen nabootsing te beschermen. Ernest Beaux, die het iconische No. 5 samenstelde, lijkt in elk geval bewondering voor het talent van Jacques Guerlain te hebben gehad. Over een beroemd parfum van Guerlain zou hij hebben gegrapt: “Wanneer ik vanille gebruik, krijg ik crème caramel. Wanneer Guerlain het doet, krijgt hij Shalimar!"