De halsketting en enkele van haar referenties
Een van de meest populaire sieraden is de ketting, vaak met een sluiting aan de achterkant in de nek gedragen. De halsketting komt voor in allerlei soorten en maten en iedereen heeft thuis wel één of zelf meerdere kettingen. In De stijl van Zuidoost draagt Claire een halsketting uit Suriname. Hij is zilver en is gemaakt van grove schakels.
Wat is de oorsprong van de halsketting?
Wanneer de mens voor het eerst een ketting als sieraad is gaan dragen is niet bekend. Sommige historici vermoeden dat de eerste ketting rond 3.000 voor Christus werd gedragen terwijl anderen zeggen dat het gebruik van de ketting als sieraad nog veel ouder is. De oorsprong van de ketting ligt vermoedelijk in Zuid-Afrika. De eerste kettingen maakte men van botten, schelpen, tanden of kralen die tevens als ruilmiddel diende.[1] Pas 2.500 voor Christus werden de eerste kettingen gemaakt van goud. Het waren de Egyptenaren die bekend zijn geworden met het verwerken van goud, zij ontwikkelden interessante technieken en methoden om het metaal te bewerken en te verwerken tot prachtige sierraden.
What’s in a name?
Kettingen komen in verschillende lengtes, die allen een eigen naam hebben. Een choker is een ketting die strak om de hals zit, vaak 35-41 centimeter lang. De choker is een stijlitem dat om de zoveel jaar weer in de mode is. Twee jaar geleden droegen veel jonge meiden er een van zwart velours, 1-2 centimeter breed. Dit jaar zie ik veel lederen varianten met metalen ringen eraan; één die mij doet denken aan een ketting in tijden van slavernij. Dit blijkt niet een heel gekke referentie: wanneer je ‘slave necklace’ in een zoekmachine intypt krijg je ketting die lijken op de choker. Gek eigenlijk, dat in de loop van de tijd webshops en/of fabrikanten die naam zijn gaan gebruiken voor sierraden, een zo goed als directe verwijzing naar de ketting die slaven moesten dragen in tijden van slavernij. De kettingen zorgden er, samen met armbanden en enkelbanden, voor dat slaven gevangen bleven en niet weg konden rennen. Een ander bijzonder weetje is de benaming in het Engels: necklace. Het woord is afgeleid van ‘neck’, je nek, en ‘lace’, als een koord of draad. Ook de benaming voor een vorm van lynchen uit Zuid-Afrika.[2]
Deze halsketting is gemaakt om de slaaf te hinderen. Door de uitstekende pinnen kan de slaaf niet weglopen van het erf. De pinnen zorgen ervoor dat hij verstrikt raakt in de bladeren en takken in het bos.
Claire draagt een ketting die tot net boven haar borst rijkt. Het lijkt een Matinee te zijn: een lange ketting van 50-60 centimeter die haar hals siert. De operaketting is langer en is 75-90 centimeter lang. De rope-ketting is de langste, rechthangende, ketting. De ketting die je knoopt of meerdere malen om je nek slaat is de Lariat ketting.
Boto Keti
Claire spreekt vol liefde over haar ketting. Hij heeft dikke ronde schakels en is zilver. Ze heeft hem gekregen van familie uit Suriname en draagt hem dag en nacht, ook als ze slaapt. Tijdens ons gesprek noemt Claire de ketting niet bij de naam. Later, bij het editen van de documentaire heb ik haar gevraagd hoe de ketting heet. Het is een Boto Keti: ‘Boto’ betekent boot in het Surinaams, en ‘Keti’ is ketting, of schakel. Het woord Keti klinkt je misschien bekend in de oren, vanwege Keti Koti, het feest dat de dag viert waarop Nederland slavernij afschafte: op 1 juli 1863. Keti Koti betekent in Sranangtongo ‘gebroken ketenen’. Op veel van de stoffen die de mensen tijdens de viering dragen staan de gebroken schakels van een ketting afgebeeld- de keti koti.
Online kan ik niet veel informatie over de Boto Keti vinden, ook niet offline in mijn Surinaamse netwerk. Voor Claire is de ketting vooral mooi en dierbaar omdat ze hem van familie heeft gekregen. Dat is vaak ook de kracht van sierraden van metalen. We krijgen ze van dierbaren en bezitten een emotionele waarde, naast een materiele waarde.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie