Liefde voor passementerie: Patrice Cantalejo

Tijdens het ‘Ambacht in Beeld Festival’ dat op 23, 24 en 25 september plaatsvindt, kunnen bezoekers in aanraking komen met verschillende ambachten. Een van deze ambachten is passementerie, een masterclass die gegeven wordt door meesterpassementwerker Patrice Cantalejo. Hij is de enige persoon in Frankrijk die deze techniek beheerst en neemt speciaal voor zijn masterclass zijn weefgetouw mee om de leerlingen een inkijk te geven van zijn vak.

90 uur per meter

Passementerie is het handmatig weven van ornamenten zoals sierkoorden of franjes voor de afwerking van kleding, gordijnen of meubels. Een techniek waar Cantalejo op zijn zevenentwintigste mee in aanraking kwam. “Ik werkte destijds voor een interieurontwerper in Parijs en bezocht een workshop waar ik het ambacht leerde. Ik werd er verliefd op en het veranderde mijn leven.”

Cantalejo ging na de workshop in de leer bij een oude man die hem in één jaar de basis van het passementierschap bijbracht. “Daarna moest ik zelf verder leren om de techniek te perfectioneren”, vertelt hij. “Het heeft me bijna zes jaar gekost om deze techniek meester te maken.” Het leukste aan het vak is volgens hem de focus en rust die je ervoor nodig hebt. Maar natuurlijk ook het creëren van de passementen zelf. Die focus is nodig want voor één meter van de meest complexe ontwerpen is hij soms tot 90 uur bezig terwijl hij voor één meter van de meest simpele ontwerpen maar een uur kwijt is.

Veranderingen in de passementerie

Volgens Cantalejo is zijn werk sinds de twintigste eeuw heel erg veranderd. “Het oude ambacht maakt plaats voor modernere, goedkopere decoraties. Hierdoor neemt ook de vraag in de modewereld af, het is al tien jaar geleden dat ik voor modeontwerpers passementen heb geleverd”. Hij geeft aan dat sinds zijn start zeventien jaar geleden er door globalisatie veel passementwerkers hun ateliers in Noord- Afrika of Azië vestigen. “Omdat de vraag achteruit gaat richt ik me nu op sieraden en modeaccessoires zodat ik mijn vak kan blijven uitoefenen.” 

Omdat hij steeds moet vernieuwen om zijn ambacht levend te houden, houdt hij zich bezig met speciale projecten. Zijn meest recente en voor hem meest speciale project is het ontwikkelen van een ‘erotisch’ gewoven kunstproject genaamd ‘Madame Rêve’. Andere speciale projecten zijn bijvoorbeeld een ceintuur gemaakt van zijde en plastic ‘scoubidoutouwtjes’ en halsbanden voor honden. 

Cantalejo is realistisch over de toekomst van zijn vak. “Het is moeilijk om te overleven in dit vak, de vraag is omlaag gegaan en de klanten willen een lagere prijs voor de producten. Daarom moet je blijven vernieuwen en nieuwe, unieke verdienmodellen zoeken. Een opvolger heb ik op dit moment nog niet, maar ik hoop dat ik in de komende jaren mijn kennis over kan dragen.” 

Work in progress door Patrice Cantalejo. Bron: Mon Pays Basque.

Verrijking door masterclass

Tijdens de masterclass voor het Ambacht in Beeld festival gaat hij de ‘leerlingen’ leren een guipure te maken. Dat is de draad die nodig is om het weven in patronen mogelijk te maken. Hij geeft aan dat het een moeilijk ambacht is en dat het veel tijd en materiaal kost om de techniek thuis zelf verder te ontwikkelen. “Het zou geweldig zijn als iemand tot dat punt komt”, vertelt Cantalejo. “Ik hoop in ieder geval dat de masterclass een verrijking is voor hun werk en hopelijk ontwikkelen ze een passie voor het ambacht en kunnen ze het gebruiken in hun toekomstige ontwerpen.”