Spelen met conventies: sieraden in de 20ste eeuw
Vanaf de jaren zestig laten avant-garde sieradenontwerpers 'ondemocratische materialen', zoals goud en zilver, achter zich en onderzoeken de mogelijkheden van andere materialen in het sieraadontwerp. Ook hedendaagse ontwerpers onderzoeken de vormen waarin een 'sieraad' kan bestaan. Dit leidt nog steeds tot verrassende, onconventionele ontwerpen die spelen met de perceptie van de kijker.
"Maar is het een sieraad?" - Studio Frank Verkade
Frank Verkade is als sieradenontwerper gefascineerd door de symbiose tussen verschillende organismen, met name tussen mens en dier. Dit raakt volgens hem aan de oorsprong van sieraden aangezien deze van oudsher ontwikkeld zijn door natuurvolkeren in de vorm van dierlijke en natuurlijke materialen om hun (mythische) krachten over te nemen.
De Paradise-collectie waaruit Mouthpiece uit 2016 afkomstig is, is een doorlopend onderzoek naar de vorm, constructie en beweging van draagbare objecten die een relatie aangaan met het menselijk lichaam. Volgens de ontwerper zorgen de ontwikkelingen binnen bio-design tot vervagende grenzen tussen de mens en technologie.
In Paradise onderzoekt hij deze grens, waardoor er een dialoog ontstaat tussen natuur en fabricaat. De vormen die Verkade kiest zijn ongewoon binnen de sieradenvormgeving, waardoor hij zich beweegt op het in ontwikkeling zijnde grensgebied tussen sieraad en design.
"Maar is het echt?" - Adam Grinovich
Adam Grinovich (1981) is een aanstormend talent wanneer het gaat om innovatie op het gebied van de sieradenvormgeving. Door middel van geavanceerde 3D-printtechnieken zet hij in zijn werk roestvrij staal om tot draagbare en elegante sieraden.
In dit ontwerp, Badge 4 uit 2017, combineert hij het staal met imitatiediamanten, waarbij hij op een innovatieve manier en met precisie ook de setting van de diamanten print. Het 3D-printen van materialen als roestvrij staal is een volgende stap binnen de mogelijke technieken op dit gebied en biedt ruimte voor experiment.
De bijzondere kwaliteiten Badge 4 komen echter pas tot uiting in het totaalbeeld. Het geprinte sieraad, ontworpen door middel van digitale tekentechnieken, is een tussenfase. De afwerking van een geprint sieraad gebeurt nog altijd handmatig en vereist het nodige vakmanschap. Grinovich, opgeleid tot edelsmid, weet zijn vakmanschap op geniale wijze toe te passen waardoor er een symbiose ontstaat tussen digitale technieken en ambacht.
"Is het karton?": David Bielander
David Bielander (1968) weet in zijn werk het alledaagse bijzonder te maken waarbij het vertrouwde met het onverwachte wordt gecombineerd. Het gebruik van alledaagse en gewone materialen in sieraden en mode is niet nieuw.
Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw ruilen sieraadkunstenaars het ‘ondemocratische’ goud en zilver in voor niet-edele metalen en andere, alledaagse materialen. De schoonheid van het materiaal zelf, het ter discussie stellen van begrippen als ‘waarde’ en ‘waardevol’ of het streven gewoon materiaal te ‘verheffen’ zijn vaak onderliggende motivaties. Bielander benadert zijn werk juist vanuit het tegenovergestelde.
In de serie Wallpeppe uit 2015 zet hij de beschouwer met veel succes op het verkeerde been. Alleen het gewicht en de temperatuur van de armbanden verraadt dat ze niet vervaardigd zijn van het materiaal waaruit ze lijken te zijn vervaardigd; alledaags ribbelkarton. Met precisie weet Bielander het karton na te bootsen in met zilver gepatineerd witgoud, inclusief het nietje dat het karton schijnbaar tot een armband vormt. Met de illusie die zo wordt opgeroepen speelt Bielander met de opvatting over een sieraad en de waarde die hieraan toegekend wordt.
Nieuwe richtingen
Ontwerpers zijn meesters in het uitdagen van de status quo. Draagbaarheid van kleding en sieraden staat hierbij niet altijd voorop, wat kan leiden tot vervreemdende, maar daardoor ook intrigerende en vernieuwende beelden. Een voorbeeld uit de hedendaagse mode is het ontwerperscollectief Das Leben am Haverkamp, die met de fashion week-show in 2017 het begrip 'kleding' aan nieuwe lading gaf.
Modemuze@OBA: Innovation
Van 18 mei tot en met 2 september zijn deze sieraden te zien in de tentoonstelling Modemuze@OBA: Innovation. Voor de tentoonstelling selecteerden 15 musea en 4 verzamelaars innovaties uit de modegeschiedenis.
Klik hier voor alle verhalen over innovatie uit de tentoonstelling, of bekijk de aankomende Meet Ups en Masterclasses in de agenda.
Meer vernieuwende ontwerpers
Cindy Warmerdam, 'De Kachelpijpketting: draagbaar en democratisch?' op Modemuze.
Renee van der Hoek, 'De Japanse mode in het Centraal Museum Utrecht' op Modemuze.
Madelief Hohé, Themapagina 'Paul Poiret en art deco' op Modemuze.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie