Modekern blogt #4: de Cosbytrui

De Amerikaanse carrière van Koos van den Akker komt niet zonder tegenslagen, maar ook niet zonder successen. In een periode waarin zijn stijl niet volledig aansluit op de heersende mannenmode, maakt hij naam nadat tv-ster Bill Cosby in 1984 zijn truien gaat dragen in de Cosby Show.

Ruim vijf jaar na zijn aankomst in New York heeft Koos van den Akker al een van zijn grote dromen gerealiseerd. Hij heeft zijn eigen winkel aan the gold coast of shopping: Madison Avenue. De mogelijkheden tot succes lijken eindeloos, maar Koos krijgt ook flink wat tegenslagen voor de kiezen. Zo blijkt de investeerder in zijn Madison Avenue winkel een louche type te zijn, die zichzelf voor een exorbitant bedrag laat uitkopen. Andere tegenvallers zijn de mislukking van zijn winkel in Los Angeles en het bedrog van zijn rechterhand en hoofd van het naaiatelier Niarada. Deze vrouw blijkt dozen vol kleding te hebben opgeslagen om voor eigen gewin te verkopen. Als Van den Akker door externe accountants de boeken uit laat pluizen, blijkt dat Niarada jarenlang kleding ter waarde van bijna een miljoen dollar heeft gestolen.

Mannenmode

Hoewel Koos van den Akker in 1979 een winkel voor mannenmode heeft geopend op 66th Street, nabij Madison Avenue, komt voor zijn mannenmodelijn het grote succes pas als tv-ster Bill Cosby een van zijn truien draagt in de beroemde Cosby Show. Tot dan toe wordt de mannenlijn van Van den Akker als iets decadents beschouwd. Het summum van mannelijke stijl en elegantie in de jaren tachtig wordt goed verbeeld in de film American Gigolo (1980) van Paul Schrader.

Filmposter voor 'American Gigolo', Paramount Pictures, 1980. Bron: The Measure.

In deze film speelt een jonge Richard Gere een mannelijke escort die beschuldigd wordt van moord. Gere wordt in de film gekleed door Giorgio Armani. Zijn garderobe wordt vandaag de dag beschouwd als een doorbraak in de mannenmode, omdat Armani voering en schoudervullingen wegliet en zachtere materialen als linnen gebruikte.^[1] Een andere film die in de jaren tachtig van grote invloed is op de mannenmode, is Wall Street (1987) van Oliver Stone, waarin Michael Douglas als de hebzuchtige Gordon Gekko gekleed gaat in een donker pak met een blauw overhemd met witte boord en een das van Hermès.

De modewereld mediatiseert 

Het is ook in deze periode – de door geld en succes geobsedeerde Reagan-jaren – dat veel Amerikaanse modeontwerpers 'global brands' werden. Dankzij de komst van nieuwszender CNN in 1980 met het modeprogramma Style with Elsa Klensch en de zenders van de kabel-tv die series als Dallas (1978-1991) en Dynasty (1981-1989) brengen, alsook dankzij de diverse entertainment- en homeshopping-kanalen, wordt de mode sterk gemediatiseerd. Dit proces wordt nog versterkt doordat ook kranten vaker over mode berichten en er nieuwe modetijdschriften en Amerikaanse edities van Europese modebladen op de markt komen. Als in 1992 de eerste Fashion Week in New York wordt georganiseerd, wordt hier dan ook door krant, tv en tijdschrift uitgebreid verslag van gedaan.

Parallel aan deze ontwikkelingen loopt het initiatief van warenhuizen als Bloomingdale's, Bergdorf Goodman en Henri Bendel om shop-in-shops te openen van ontwerpers als Calvin Klein, Donna Karan, Ralph Lauren en Tommy Hilfiger. Die shops worden geheel in de stijl van het desbetreffende merk ingericht. Al snel komen deze ontwerpers ook met zorgvuldig gestylede flagship stores, waar hun merk optimaal kan worden 'beleefd': er worden niet alleen kledingstukken verkocht, maar ook accessoires, parfum en meubilair en woonaccessoires.^[2]

Peter DeWilde

Hoewel Van den Akker zeker ook goed nadenkt over de inrichting van zijn winkels en ook in de producten die hij verkoopt een snelle uitbreiding doorvoert – eerst van vrouwenmode naar mannenmode, en later ook naar meubilair en woonaccessoires – laat hij zich tot de komst van zijn zakenpartner Peter DeWilde in 1988 bij alles door zijn eigen smaak leiden in plaats van door uitgekiende brandingstrategieën. Daardoor staat zijn bedrijf voor een grote uitdaging, ook al omdat de ontwerpen van Van den Akker niet helemaal aansluiten bij de tijdgeest van de jaren tachtig. Zijn visie op de mannenmode bijvoorbeeld is in eerste instantie het tegengestelde van de 'cleane' stijl van Giorgio Armani en het zakelijke ideaal dat in films als Wall Street en The Bonfire of the Vanities wordt verbeeld.

Bij het ontwerpen van mannenmode laat Van den Akker zijn fantasie pas echt gaan: niets is te decadent, niet in vorm, niet in kleur en niet in materiaal. Harembroeken van brokaat en andere glanzende materialen, jassen met details in bont, volgens Van den Akker kan het allemaal. Zo vraagt hij pornoster Peter Berlin om te poseren voor een reclamecampagne en selecteert hij de mooiste jongens als verkoper in zijn winkel op 66th Street. Toch kan ook hij niet om de invloed van Armani heen. Na diverse mannencollecties te hebben gemaakt met patchworkcolberts, overhemden en zelfs boxershorts, maakt Van den Akker in de loop van de jaren tachtig langzaam de overgang naar een meer ingetogen stijl, met cleane, effen materialen. Zo laat een advertentiecampagne uit 1985 een fris geschoren All-American Boy zien in masculiene kleding van linnen en katoen.

Advertentie voor mannenmode, Koos van den Akker, begin jaren 90. Bron: Modekern/Gelders Archief.

De Cosbytrui

Begin jaren tachtig heeft Koos van den Akker wereldberoemde mannen als Anthony Quinn en Sean Connery als klant, maar toch is de winkel, en de mannenlijn in het algemeen, geen groot succes. Dat verandert wanneer Bill Cosby in 1984 zijn truien gaat dragen, niet alleen op tv, maar ook privé. Bill Cosby en zijn vrouw Camille worden trouwe klanten van Van den Akker. Cosby komt bij hem terecht via een goede vriendin van Van den Akker, de actrice Josephine Premice. Op een dag komt ze een cadeau uitzoeken voor haar goede vriend Bill Cosby. Het wordt een one-off-patchworktrui. Cosby is zo dol op de trui dat hij hem besluit te dragen tijdens de opnames van The Cosby Show.

Na de uitzending komen er postzakken vol brieven bij het tv-netwerk binnen waarin gevraagd wordt waar de trui van Cosby vandaan komt. Cosby vraagt Van den Akker meer truien voor hem te maken, zodat hij in elke show een andere kan dragen. Van 1984 tot 1992, de jaren dat de show loopt, stuurt Van den Akker iedere paar maanden een stuk of zes truien naar Cosby, die er vervolgens zijn favorieten uit selecteert en de rest terugstuurt. Met het ontwerp bemoeit Cosby zich niet. Een ideale klant, vooral ook omdat hij erop staat voor de truien te betalen, iets wat niet veel beroemdheden zouden doen. De Cosby-truien van Van den Akker zijn one of a kind-truien, gemaakt van een mix van wol en jersey. Het patchworkpatroon dat nu zo bekend aandoet, was in die tijd, begin jaren tachtig, helemaal nieuw; het was iets tussen 'absolutely awful' en 'something of a genius', zoals Van den Akker het omschrijft.

Koos van den Akker en Bill Cosby, begin jaren 90. Bron: Modekern/Gelders Archief.

'When I did this, there was nothing like that around, so people were freaked out, like, "what the fuck is that?" … (holding the sweater) This is a very thin line between absolutely awful and something of genius. I mean, somebody can look at this and say "what the fuck is this? This is the most horrible thing I've ever seen" and somebody else says it's inspiration', aldus Van den Akker in de documentaire Behind the Seams van het tijdschrift Vice.^[3] Ook de vrouw van Bill Cosby, Camille, wordt een goede klant. De Cosby's vragen Van den Akker vervolgens ook om beddengoed, gordijnen en tafelkleden te maken voor hun huizen in New York, Massachusetts, Los Angeles en Zuid-Frankrijk. Wanneer zij in een van hun huizen een feest geven, vragen ze Van de Akker voor de aankleding ervan.

In navolging van Bill Cosby gaan ook andere tv-sterren, zoals Erik Estrada, Chuck Norris en Richard Simmons, de truien van Van den Akker dragen, evenals beroemdheden als Elizabeth Taylor, Brooke Shields en Cher.

Dit is het vierde deel van een serie blogposts over de Nederlandse modeontwerper Koos van den Akker, en het proces van het schrijven van een monografie over zijn werk.​ De monografie over Koos van den Akker komt in september 2016 uit bij ArtEZ Press.

Het archief van Koos van den Akker is op dit moment nog niet toegankelijk voor publiek. Naar verwachting zal dit eind 2016 gebeuren.

Voor meer informatie over Modekern: zie website Modekern.

Meer Koos van den Akker

De 5-delige Modekern-serie over Koos van den Akker geschreven door Hanka van der Voet: Koos van den Akker

Het Thema over Koos van den Akker: Koos van den Akker