Trendy item: de (kamer)jas door de tijd

De naam van deze jas zegt het al, het is een item dat vooral binnen de kamers van een huis werd gedragen. In de zeventiende eeuw was dat ook vooral zo. De heer des huizes welkomde zijn gasten vaak in zijn kamerjas. De kamerjas werd uiteindelijk een trend en mannen droegen de jas in die tijd zelfs buitenshuis. Vandaag de dag is deze trend weer helemaal terug. Het modevakblad Kleur & Stijl toont verschillende manieren hoe deze te stijlen. De soepele jas lijkt zowel op een robe de manteau als op een kamerjas. Voor dit thema is gekozen voor de oorsprong van de (kamer)jas, met daaruit voortvloeiend de trendy en soepele jas(jurk) in het modebeeld tot nu.

Van Kimono naar Japonse Rok

Door de handelsrelaties met Japan in het eerste kwart van de zeventiende eeuw kwam er een nieuw kledingstuk in de garderobe van de Nederlandse man; de Japonse rok. Dit was een kamerjas gebaseerd op de vorm van een kimono, die gedragen werd als informele kleding. Het kledingstuk heeft in tegenstelling tot de kimono andere mouwen. In de kimono zijn deze in de lap stof aangeknipt en in de kamerjas zijn de mouwen aangezet zoals bij kledingstukken vandaag de dag. In de zeventiende en de achttiende eeuw bleef dit een favoriet kledingstuk en een statussymbool waarin veel Nederlandse mannen zich hebben laten afbeelden. Ze droegen de Japonse rok ook vaak buitenshuis als een jas over een aantal vesten Zo werd het in de zeventiende en achtiende eeuw op een gegeven moment een trend voor mannen om met de kamerjas de straat op te gaan, net als de trend van nu. Ook werd de kamerjas vaak gedragen omdat het ook vaak diende voor warmte.

De Banyan

Doordat Nederland als enige handelspost met Japan in contact stond was het voor andere landen moeilijk om de kimono in handen te krijgen. De Japonsche rok werd in andere landen ook als statussymbool gezien. Maar doordat zij geen toegang hadden tot Japan werd er naar andere mogelijkheden gezocht. Zo is de Banyan onstaan die vooral in Engeland en in de VS werd gedragen.

Banyan komt van het woord handelaar in India, handelaren uit India werden dan ook Banyans genoemd. Op zoek naar een alternatief voor de Japonse Rok zag de jas van de Banyans er bijna hetzelfde uit. Dezelfde losse jas met eenzelfde vorm. Ook had India een grote productie in zijde en katoenen stoffen[1]. De Banyan is hieruit onstaan en werd net als de Japonse Rok een symbool van status. De techniek in de kledingstukken is net anders, zo heeft de Japonse rok nog de kraag (tomoeri) van de Japanse kimono aangehouden.

Alleen voor de elite?

De kamerjas gaat begin de negentiende eeuw een transformatie door, dit door de Industriele revolutie. Door de Industrialisatie werd de kamerjas beschikbaar voor een breder publiek. De kamerjas werd daardoor niet meer alleen door de elite gedragen. De functie van het kledingstuk bleef hetzelfde, het was vooral praktisch: voor warmte in koude huizen.

Mannen en de kamerjas

In de 20^e eeuw is de kamerjas vooral onder mannen vooralsnog een trend. Het heeft nog altijd de flair van de oude tijd. Vooral Hugh Hefner heeft de kamerjas vaak gedragen in zijn landhuis en is bijna onlosmakend verbonden met zijn robe (zelfs zijn wassenbeeld in Madam Tussaud heeft de kamerjas aan). Hij heeft ervoor gezorgd dat de kamerjas verbonden is met de status van rijkdom maar ook die van womanizer. Vooralsnog dragen mannen de kamerjas in videoclips en album covers, zo is de jas te zien in clips van o.a. Biggy Smalls en ASAP crew en album covers van Big Daddy Kane en Pharrel Williams.

Vrouwen en de Peignoir

Voor de mannen blijkt de kamerjas nog altijd een symbool van status te hebben. Voor vrouwen heeft de kamerjas zich net iets anders ontwikkeld. Zo droegen vrouwen in de zeventiende eeuw zeker ook de kamerjas, maar veranderde deze uiteindelijk ook door de jaren heen. Zo is er de peignoir ontstaan (afgeleid van het latijnse woord peigner: het kammen van het haar). Dit is een los kleed, en werd vroeger gedragen door vrouwen tijdens het kammen van het haar; ookwel kamdoek, kapmantel genoemd. Het lijkt op de Japonse rok en de kimono doordat de jas openvalt en er een sluiting is door centuur, of geen sluiting. Deze kamerjas werd ook in de achtiende eeuw door vrouwen buitenshuis gedragen, net als bij de mannen en hun kamerjas.

De kamerjas voor de vrouw, de peinoir heeft in tegenstelling tot de kamerjas voor mannen in de loop der jaren een meer sensuele ondertoon gekregen. Dit doordat het gaat om ochtendkleding. Ochtendkleding trekt men aan in de ochtend, bij de kamerjas trekt men het kledingstuk aan over de pyama. Bij de vrouw werd dit uiteindelijk ook lingerie. Hierdoor heeft het kledingstuk bij de vrouw een wat sensuelere ondertoon. Bijvoorbeeld zoals in de modeshows van het lingerie merk Victoria Secret ziet. Tijdens de modeshows dragen de modellen backstage ieder een eigen peignoir, met daaronder de nieuwste Vicotoria Secret setjes.

Kleur & Stijl

Nu de pyamatrend sinds 2016/2017 in het modestraatbeeld is verschenen hoort daar natuurlijk ook de kamerjas bij. Dit ochtendkledingstuk was sinds de zeventiende eeuw dus al een enorme hit, en nu in deze tijd weer! De kamerjas is in veel verschillende manieren te stijlen want je hoeft er natuurlijk geen lingerie of pyama onder te dragen. In de nieuwe editie van het vakblad Kleur & Stijl wordt in de 45 editie (2018) de lange kamer jas gestyled op verschillende manieren. Het is een modeitem geworden waar je veel mee kan. De lange jas, meestal van soepele stof/soepel vallend is heel goed te combineren. Met 1 item kan je verschillende looks neerzetten (zakelijk, bohemien, stoer, etc). Voor mannen is de kamerjas nog niet echt opgepakt in het modebeeld. Misschien gaat dit nog wel gebeuren in het modeseizoen van 2019!

Meer over Kleur & Stijl, zie website