Van harembroek tot pantalon: de ontwikkeling van de broek in Perzië
De “Shalvar” ook wel “Saravara” is in het oud Perzisch de gemeenschappelijke naam voor broek en wordt geassocieerd met de Meden. De Meden (678 v. Chr. – 549 v. Chr.) waren een Iraans volk dat een gebied bewoonde in het tegenwoordige Iran, het vroegere Perzië. In die periode zou de broek als kledingstuk populair geworden zijn.
Barbaarse broeken
De ontwikkeling van kleding kwam in het Midden- en Verre Oosten al vroeg op gang, door de aanwezigheid en handel in zijde en katoen, ook in Perzië. Van Alexander de Grote (356 v chr-323 v Chr.) wordt gezegd dat hij een bewonderaar van Perzische kostuums was.
Alexander de Grote hield ervan om Perzische kleding te dragen, met uitzondering echter van de broek. De Grieken zagen deze Perzische broek als barbaars. Terwijl de Perzen op hun beurt het Griekse kostuum weer hilarisch vonden. Tertullianus, een Christelijke auteur, maakte daarover de volgende opmerking : 'Alexander de Grote versloeg Perzië, en de Perzische kleding versloeg hem!'
Broeken voor mannen EN vrouwen
De broek was een van de belangrijkste kledingstukken in Perzië. De broek was eeuwenlang in het Oosten populair en liet diverse stijlen zien: van los en ruimzittende broeken, tot middelgroot en nauwsluitend, en van lange pijpen tot aan de knie. Het kledingstuk werd zowel door mannen als door vrouwen gedragen.
In Europa echter, ontwikkelde de broek zich tijdens de vroege Middeleeuwen tot kledingstuk voor uitsluitend mannen. Eigenlijk is de broek pas sinds ongeveer 1960 een (maatschappelijk geaccepteerd) kledingstuk voor vrouwen maar niet in alle culturen.
Kenmerkend kledingstuk
Kleding en kledingmode veranderde onder invloed van handel en contacten, vooral langs de beroemde zijde route. Zowel de Meden als de Perzen hadden een enorme invloed op de kleding die in de lokale omgeving werd gedragen. Maar ook daarbuiten tot in het oude Griekenland en het Romeinse Rijk. Ondanks dat de Griekse mode ook invloed heeft gehad op Perzische kleding, bleef de broek toch het meest kenmerkende kledingstuk in Perzië.
De verovering van Iran door Arabische moslims in de zevende eeuw, creëerde fundamentele veranderingen, ook in de mode. Maar ondanks alle veranderingen in kleedgedrag bleven de meeste ontwerpen en patronen vergelijkbaar met de pre-Islamitische tijdperk. De los zittende broek bleef een belangrijk kledingstuk, zowel voor vrouwen als mannen.
Invloeden tussen Oost en West
De introductie van Europese kleding en zijn populariteit aan het Perzische Hof vond plaats in de 16de -18de eeuw en had een impact op de heersende mode en omgekeerd.
In de 18de eeuw zien we meer casual kleding in Perzië in plaats van de lange mantel voor de dames. Wijde broeken waren nu geborduurd of geweven in diagonale bloemmotieven.
Van tutu tot shaliteh
Rond 1860 ondergaat de broek voor vrouwen in Iran/Perzië een radicale verandering. Het verhaal achter deze verandering ging als volgt. De Koning Nasser Eddin Shah werd uitgenodigd in Sint-Petersburg en daar zag hij tijdens een balletoptreden de ballerina`s in hun tutu`s. Bij terugkomst in Perzië vroeg hij zijn vrouwen ook dergelijke korte rokjes te dragen. Deze rokjes worden in Iran "Shaliteh" genoemd. In Iran echter droegen de vrouwen een broek onder deze korte rokjes wat natuurlijk voor de Europeanen een vreemde combinatie was.
Teken van moderniteit
Begin 20ste eeuw werd de Europese pantalon in Iran populair. Deze Europese broeken vervingen van de traditionele losse baggy stijl broeken en werden een teken van status en moderniteit.
Ongeveer tegelijkertijd introduceerde de Franse modeontwerper Paul Poiret de harembroek in West-Europa in 1910. Dit gewaagde kledingstuk stond symbool voor de bevrijding van westerse vrouwen en was geinspireerd op dit populaire oosterse kledingstuk.
Terwijl in Iran de westerse herenbroek als modern ging gelden werd de harembroek in Europa symbool voor vrouwenemancipatie. De barbaarse Perzische broek werd dus eeuwen later, zowel in Oost als in West een teken van moderniteit. Mode en de geschiedenis blijven zich herhalen!
Literatuur
Braun & Schneider (1861-1880): The History of Costume.
Diba, L.S. (ed.) (1999): Royal Persian Paintings: Qajar Epoch (1785-1925).
Gheibi, M. (2006): An 8000-Year History of Persian Costume.
Houston, M.G. (2011): Ancient Egyptian, Mesopotamian & Persian costume.
Kokh, H. (1996): Es kündet Dareios der König.
Laver, J. (1980): A Concise History of Costume and Fashion.
Mostoofi, H.M. (1973): Negar Zan – A Persian costume book.
Price, M & Waibel, Z. (2012): Iran: 5000 years of clothing, jewelry and cosmetics.
Racinet, A. (1876-1888): The Complete Costume History.
Carl Köhler: A History of Costume
Marine Fogg :Fashion the whole story
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie