Margiela's Stockman gilet: paspop om aan te trekken
Modehuis Maison Martin Margiela stond tot oktober 2009 onder leiding van haar Vlaamse oprichter en naamgever Martin Margiela. De collecties van dit modehuis (en dan vooral die van voor 2009) zijn geliefd onder echte modefanaten: altijd draagbaar, maar nooit standaard. Het Centraal Museum Utrecht heeft een iconisch stuk van Margiela in de collectie: het Stockman gilet uit 1997.
Het Stockman gilet
Op het eerste gezicht lijkt het een ouderwetse paspop, maar als je beter kijkt blijkt het toch echt bedoeld om aan te trekken: het Stockman gilet van Maison Martin Margiela. Het Centraal Museum Utrecht kocht dit stuk aan in 1998, nog geen jaar nadat het op de catwalk in Parijs te zien was geweest. Het gilet oogt sober, misschien volgens sommigen zelfs wat saai, maar het is bij uitstek een Margiela-stuk. Want zoals vaker bij Margiela: there is more going on than meets the eye. Modemuze geeft uitleg: eerst over dat wat we met het blote oog kunnen zien, daarna wat die observaties ons nog meer vertellen.
Op het eerste gezicht
Laten we beginnen met de naam, die een letterlijke referentie is naar een van de bekendste makers van paspoppen voor de mode-industrie: Frédéric Stockman. Deze Fransman begon eind negentiende eeuw met het vervaardigen van papier-maché paspoppen voor de mode-industrie. En met succes. De paspoppen werden al snel (en worden nog steeds!) door kleermakers gebruikt bij het ontwerpen en maken van kleding.
Het Stockman gilet heeft de vorm van een klassieke paspop en is stug. Zo stug dat het lichaam van de draagster de vorm niet kan beïnvloeden. Het gilet overheerst als het ware het lichaam. Het gilet kan worden aangetrokken dankzij de sluiting van haakjes en ogen middenvoor. Het heeft een kleine opstaande kraag en valt net iets over de heupen. De armsgaten zijn niet afgewerkt.
Het Stockman gilet is gemaakt van een stug, jute-achtig linnen en is gevoerd met zwart katoen. Jute is niet de meest voor de hand liggende materiaalkeuze voor een kledingstuk dat daadwerkelijk gedragen moet worden, want het is niet bepaald een zachte stof. Maar als je bedenkt dat de Stockman paspoppen van oudsher bekleed worden met jute, dan is de keuze minder vreemd. Juist jute versterkt de associatie van het gilet met een paspop.
Net als bij de klassieke Stockman paspoppen is het jute van het Stockman gilet bedrukt met zwarte inkt. De tekst 'semi-couture' is een variatie op het 'haute-couture' wat veelal gedrukt stond op de paspoppen. Daaronder staat net als bij de paspoppen de vermelding van Parijs en de term 'brevete S.G.D.G.' met een nummer. Dit laatste kom je op veel van de originele oude Stockman paspoppen tegen en refereert aan een patent. Het nummer geeft aan om welk patent het gaat. De '42' net onder de halslijn van het gilet verwijst naar de maatvoering van de paspoppen die altijd gedrukt werd op de paspop.
Tweede laag
Het Stockman gilet is onderdeel van de zomercollectie van 1997. Deze collectie en de collectie die daarop volgde (AW97/98) deelden een thema: het blootleggen van het productieproces van kleding. De paspop werd door Maison Martin Margiela ingezet als ultiem symbool voor dit productieproces, want zonder paspop kan de kleermaker immers eigenlijk niet werken. De twee genoemde collecties bevatten meerdere variaties op het Stockman gilet. Zo is er een vergelijkbaar gilet met daarop gespeld een half jasje dat gemaakt is van patroonpapier.
Een ander voorbeeld is een stuk waarbij het lijkt alsof de draagster een paspop is met daarop een grijze avondjurk gespeld.
Waar er in de haute couture in principe alles aan gedaan wordt om de constructie van de ontwerpen onzichtbaar te maken (waarmee de illusie wordt gecreëerd dat kleding als het ware door goddelijke interventie ontstaat, of in ieder geval zonder al te veel moeite), legt Margiela het productieproces dus bewust bloot. Mode is een constructie.
Maar Margiela zegt nog iets met het Stockman gilet: ook het menselijk lichaam is een constructie. Kleding verhult en verbetert het eigen lichaam immers 'daar waar nodig'. En waar dat dan precies nodig is wordt gedicteerd door de vorm van de paspop, die de basis vormde voor het kledingstuk. Het Stockman gilet van Margiela fungeert echter niet als mediator tussen de vorm van de paspop en de natuurlijke vorm van het menselijk lichaam. Het Stockman gilet is de paspop zelf, maar dan draagbaar. De paspop is het kledingstuk.
Gebruikte literatuur:
Debo, K. (ed.), ''20' The Exhibition', Antwerp, MoMu, 2008
Gill, A., ‘Deconstruction Fashion: The Making of Unfinished, Decomposing and Re-assembled Clothes’, Fashion Theory 2:1 (1998), 25-49
Joseph Kosuth Studio, ‘Maison Martin Margiela’, Interview Magazine 1998, http://www.interviewmagazine.com/fashion/maison-martin-margiela/
Vinken, B., ‘Eternity – A Frill on the Dress’, Fashion Theory 1:1 (1997), 59-67
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie