Modekern blogt: het archief van Koos van den Akker (1)

In de zomer van 2012 werd Modekern benaderd om zich te ontfermen over het archief van de Nederlandse ontwerper Koos van den Akker. Vanaf 2014 kwamen de eerste dozen naar het Gelders Archief in Arnhem. Die boden inzicht in het werk en leven van de Nederlandse ontwerper die in Amerika carrière maakte. In deze blogserie zullen specifieke momenten van Koos' carrière en leven worden uitgelicht en wordt inzicht geboden in het schrijven van een monografie over zijn werk.

Modekern

Mijn naam is Hanka van der Voet, en ik ben onderzoeker bij Modekern, Instituut voor mode-erfgoed. Modekern werd opgericht in 2011, en heeft als doel het verzamelen, ontsluiten, onderzoeken en presenteren van de archieven van Nederlandse modeontwerpers van internationale betekenis met het doel de kennis over de moderne Nederlandse modegeschiedenis te vergroten en verder te ontwikkelen.

Modekern is een initiatief van ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, Museum Arnhem, het Gelders Archief en Het Nieuwe Instituut (voorheen Premsela, Nederlands Instituut voor Design en Mode). Zo is Modekern een mooie aanvulling op Modemuze: Modekern verzamelt namelijk niet de daadwerkelijke kleding, maar het papieren archief, dat kan bestaan uit schetsen, lookbooks, administratie en (privé)foto’s.

In de bijna vijf jaar dat Modekern bestaat, blijkt het een uitdaging te zijn modeontwerpers over te halen de zorg voor hun archief aan ons over te dragen, zeker voor degenen die nog een drukke ontwerppraktijk hebben. Voor hen is het idee dat hun archief altijd binnen handbereik is om iets op te zoeken een prettige gedachte. Naast een substantieel archief van Nederlandse modetijdschriften – waarmee Modekern afgelopen zomer de tentoonstelling 'Alles Behalve Kleren' heeft gemaakt – hebben we nu ook het archief van mode-illustrator Piet Paris in bewaring, en dat van ontwerper Koos van den Akker.

Koos van den Akker, advertenties jaren '90, Gelders Archief

Koos van de Akker

In de zomer van 2012 werd Modekern benaderd door de acteur Marcel Musters, een goede vriend van Koos. Hij maakte zich zorgen om het archief van de ontwerper, en wat ermee zou gebeuren mocht Koos komen te overlijden. Wellicht dat Modekern interesse had het archief onder haar hoede te nemen? Dat hadden we zeker.

Op dat moment gebruikte Koos zijn archief nog voor de totstandkoming van het toneelstuk Rietje meets Koos, van toneelgroep mugmetdegoudentand, waarin Musters als de Tilburgse moeke Rietje Koos interviewde over zijn hectische leven en carrière. Maar daarna zou het archief uitgezocht kunnen worden, en vanuit New York – de woonplaats van Koos – verscheept kunnen worden naar het Gelders Archief in Arnhem. In de zomer van 2014 kwamen de eerste archiefdozen aan in Arnhem.

Tot ons grote verdriet overleed Koos op 3 februari 2015 op 75-jarige leeftijd. Modekern was echter in zijn testament opgenomen, zodat ook zijn laatste archiefdozen op de juiste plek zouden belanden.

Diverse krantenknipsels, jaren '60/'70, Gelders Archief

168 dollar en een naaimachine

De naam Koos van den Akker doet niet direct bij iedereen een belletje rinkelen. Het is ook niet vreemd dat er hier vrij weinig aandacht is geweest voor hem, gezien het feit dat merendeel van de carrière van Koos zich in Amerika heeft afgespeeld. In 1968, hij was toen 29 jaar, vertrok Koos uit Nederland en stapte hij op de boot naar New York. Hij had 168 dollar op zak en zijn naaimachine onder zijn arm. Dankzij zijn talent, doorzettingsvermogen en wat geluk wist Koos voet aan de grond te krijgen in Amerika. 

Zijn eerste jurk verkocht hij aan de zus van een jongen die hij tegenkwam op Lincoln Centre Square. Koos kreeg er 25 dollar voor. Daarna ging het snel. Na in eerste instantie gewerkt te hebben voor andere ontwerpers opende Koos drie jaar na aankomst in Amerika zijn eerste winkel. Van vrouwenkleding breidde hij uit naar mannenmode, en al snel voegde hij ook woonproducten, beddengoed en een handtassenlijn aan zijn mode imperium toe. In 1984 kwam een van zijn patchworktruien via een vriendin terecht bij televisiester Bill Cosby, en vanaf dat moment droeg hij de kleurrijke truien van Koos met regelmaat.

Koos van den Akker voor zijn winkel, jaren '80, Gelders Archief

Naast hoge pieken kende het leven van Koos van den Akker ook diepe dalen. Zo overleed in 1991 zijn levenspartner, John Bell, aan de gevolgen van aids. En toen drie jaar later ook zijn zakenpartner Peter DeWilde aan de ziekte overleed, bleef Koos achter met een enorme belastingschuld. De extravagante levensstijl die hij onderhield met zijn partner John was definitief voorbij en om zijn schuld te trotseren at Koos jarenlang alleen maar diepvriespizza. Maar ook uit dit diepe dal wist Koos te klimmen.

Ruim 50 jaar lang zat Koos van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat achter de naaimachine. In de vele ups en downs die zijn leven getekend hebben was dit de enige constante, de plek waar hij zich het meest veilig voelde. 'Let the beauty of what you love be what you do', stond niet voor niets aan de binnenkant van zijn rechterarm getatoeëerd. Het was zijn levensmotto. En het is tijd dat het publiek de man achter dit levensmotto leert kennen.

Dit is het eerse deel van een serie blogposts over de Nederlandse modeontwerper Koos van den Akker, en het proces van het schrijven van een monografie over zijn werk.​ De monografie over Koos van den Akker komt in september 2016 uit bij ArtEZ Press.

Het archief van Koos van den Akker is op dit moment nog niet toegankelijk voor publiek. Naar verwachting zal dit eind 2016 gebeuren.

Voor meer informatie over Modekern: zie website Modekern.

Meer Koos van den Akker

De 5-delige Modekern-serie over Koos van den Akker geschreven door Hanka van der Voet: Koos van den Akker

Het Thema over Koos van den Akker: Koos van den Akker