Een Koninklijk huwelijk met een rouwrandje
In de museumzaal van het Koninklijk Huisarchief te Den Haag staan een lijfje en een hofsleep opgesteld van koningin Emma (1858-1934). Emma droeg de sleep los van het lijfje op 27 april 1882, de huwelijksdag van haar zuster Helena met de jongste zoon van koningin Vicoria, Leopold.
De huwelijksdag begon goed, maar kreeg een tragisch vervolg. De zuster van Emma en Helena baarde die dag een doodgeboren dochter en zou kort daarna in het kraambed overlijden. Dit betekende dat alle festiviteiten die rond het huwelijk werden georganiseerd kwamen te vervallen.
Kledingzorgen
Dit was een grote tegenvaller voor iedereen daar aanwezig. Ten eerste was het heel verdrietig, maar ten tweede was het ook heel lastig. Vele gasten hadden nieuwe toiletten laten maken en dit overlijden betekende dat al die mooie kleding niet meer gedragen kon worden, maar werd ingewisseld door rouwkleding. Daar ligt ook de reden van de grote koninklijke hutkoffers die altijd mee op reis gaan. Men moet namelijk altijd op het ergste zijn voorbereid en bovendien hoort bij ieder moment van de dag een specifiek toilet.
Emma nam een deel van de hofhouding mee naar het huwelijk van Helena en Leopold in Londen, waaronder haar hofdame Henriëtte van de Poll. In een brief aan haar moeder verzuchtte Henriëtte dat zij hoopte dat Emma haar juist niet mee zou nemen naar het huwelijk omdat de aanschaf van een hofsleep en rouwkleding haar veel geld zou kosten. In haar ogen zou het haar leven als hofdame aanzienlijk makkelijker maken als zij niet steeds verplicht was om over kleding na te denken. Dat vond zij een van de grootste nadelen van haar positie.
Corbay-Wenzel
De hofsleep van koningin Emma is bewaard gebleven omdat de sleep, samen met een andere hofsleep van Emma van wit satijn geborduurd met gekleurde bloemen, terecht is gekomen in de bruidsuitzet van dochter Wilhelmina (1880-1962) die in 1901 trouwde.
De hofsleep en het lijfje, dat Emma er later pas bij liet maken, zijn vervaardigd door het exclusieve modehuis Corbay-Wenzel uit Parijs. Dit modehuis was gespecialiseerd in bruids- en hofkostuums en telde vele vorstelijke klanten waaronder de Russische tsarina Maria Feodorovna, maar ook koningin Emma.
Cadeau
Emma bestelde er haar eigen trouwjapon en besloot om haar zuster Helena ook de ervaring van het dragen van een Corbay-Wenzel te gunnen. Zij schonk Helena niet alleen haar bruidsjapon, maar ook nog een hele bruidsuitzet bestaande uit twaalf japonnen. De rekeningen van dit geweldige cadeau zijn helaas niet bewaard gebleven in het Koninklijk Huisarchief.
Gelukkig staan de zeer hoge bedragen die Emma in april en mei 1882 aan Corbay-Wenzel betaalde wel vermeld in het kasboek waar haar uitgaven werden bijgehouden. Het ging om bedragen van 7.000 en 6.909 gulden, een fortuin dat omgerekend naar nu bijna 340.000 euro zou bedragen.
Bruidsjapon, het geschenk
De bruidsjapon van prinses Helena was vervaardigd van wit satijn, versierd met traditionele oranjebloesem en myrthe en afgezet met Fleurs-de-lis en point d’Alençon.
Ondanks het feit dat deze bruidsjapon later een magnifieke iconische japon is geworden [de japon figureert nog steeds in modeblogs] zag de bruid zelf er volgens meerdere getuigenissen maar bleekjes uit.
Schilderij
Er is een schilderij van dit huwelijk bewaard gebleven [afb.1]. Het was de bedoeling dat het een blijde getuigenis zou worden van deze huwelijksdag, maar het lukte de schilder Sir James Drongole Linton pas jaren later om het schilderij af te krijgen. Helaas diende het schilderij toen vooral ter nagedachtenis aan de bruidegom, die in 1884 al overleed. De reden dat de schilder het schilderij niet eerder af kon krijgen lag in het feit dat het moeilijk was om toegang te krijgen tot de kleding die door iedereen op dat moment werd gedragen.
Dat verklaart mede dat het kostuum dat koningin Emma op de huwelijksdag heeft gedragen volgens het schilderij, niet overeen komt met het lijfje en de hofsleep die bewaard zijn gebleven. Emma is bij gebrek aan beter door de schilder afgebeeld in de kleding die te zien is op een foto van Emma in een ander feestelijk toilet, gedragen tijdens een van de festiviteiten rond het huwelijk en door de Engelse fotograaf Barraud gefotografeerd.
Emma’s japon
Het lijfje van Emma is niet tegelijk met de hofsleep gedragen, maar later pas bijgemaakt. In combinatie met de roodfluwelen hofsleep geborduurd met parels en zilverdraad droeg Emma dus een andere japon. Helaas is deze japon niet bewaard gebleven. Volgens sommige kranten ging het om een zalmkleurige japon en volgens andere kranten ging het om een lichtpaarse japon. Maar… de voering van de hofsleep is van zalmkleurig satijn en dat lijkt te bevestigen dat Emma’s japon inderdaad een zalmkleurige japon was.
Deze aanname wordt bevestigd door een getuigenis van Henriëtte van de Poll die in een brief aan haar moeder opmerkte dat Emma’s complexion verschrikkelijk was en dat haar kostuum, een zalmkleurige onderjapon met rood fluweel, gedragen met een zilver geborduurde manteau de cour rijk te noemen was, maar niet per definitie een mooi effect gaf. Henriëtte vond bovendien dat het jammer was dat Emma’s sluier ook met zilverborduursel was versierd om het rijker te laten lijken. Zij vond het te theatraal.
Maison Nicaud
Koningin Emma bleef trouw aan Maison Nicaud, de opvolger van Corbay-Wenzel. In 1898 was Nicaud verantwoordelijk voor de inhuldigingsjapon van Emma’s dochter, koningin Wilhelmina, en in 1901 leverde Nicaud Wilhelmina’s bruidsjapon en delen van haar uitgebreide bruidsuitzet.
Zo leven vorstelijke tradities voort, van zuster tot zuster, van moeder tot dochter.
Foto credits
Afb. 1. Huwelijk van prinses Helena en prins Leopold, Sir James Dromgole Linton, 1885. Royal Collections, UK.
Afb. 2. Henriëtte van de Poll. Archief Zeist, familie Van de Poll, Zeister tak.
Afb. 3. Het lijfje van koningin Emma, Corbay-Wenzel, 1882. Koninklijke Verzamelingen, Den Haag.
Afb. 4. De hofsleep van koningin Emma, Corbay-Wenzel, 1882. Koninklijke Verzamelingen, Den Haag.
Afb. 5. Prinses Helena van Waldeck - Pyrmont, 1882. Royal Collections, UK.
Afb. 6. Detail van koningin Emma, Sir James Dromgole Linton, 1885. Royal Collections, UK.
Afb. 7. Koningin Emma, 1882. Barraud, Londen.
Afb. 8. Opstelling van het lijfje en de hofsleep van koningin Emma, Koninklijke Verzamelingen, Den Haag.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie