Kledingspeld

Deze eveneens vermoedelijk tinbronzen tupu uit de Late Horizon (Inca) heeft de kop van een lama als uiteinde. De lama (en ook de verwante alpaca) was het belangrijkste huisdier in de Andes. Het leverde vlees, wol, vet en bot. Daarnaast diende de lama als lastdier en als offergave. Vanwege dit grote belang worden lama’s vaak in de Andes iconografie afgebeeld. De tupu is een kledingspeld, gebruikt om de omslagdoek (aqsu) die vrouwen droegen, vast te zetten. Ze werden enkel of in een paar gebruikt en waren er in bijna alle maten en metaalsoorten. De tupu werd aan de kust veel minder gebruikt dan in de hooglanden. Dit is verklaarbaar uit het koudere klimaat van de hooglanden, waar een omslagdoek nodig was om warm te blijven. Inheemse vrouwen in de Andes dragen nog steeds tupu’s, hoewel het gebruik terugloopt. Meestal had een vrouw een paar voor dagelijks gebruik (tegenwoordig vaak vervangen door bijvoorbeeld een veiligheidsspeld) en een paar voor feestelijke gelegenheden. Bij hedendaagse Andesvrouwen zijn dat vaak zilveren, lepelvormige tupu’s die met een kleine ketting aan elkaar bevestigd zijn. Ze zijn vaak al meerdere generaties in gebruik. De Inca’s offerden kleine metalen beeldjes die miniatuurkleren droegen. Vrouwenbeeldjes droegen daarbij een metalen miniatuurtupu. Het zichtbare uiteinde van de tupu’s was zeer veelvormig. Veel hebben een rond, ovaal of halve maanvormig uiteinde zonder versiering.