Mantel voor een derwisj

Mantel voor een derwisj, een aanhanger van een soefi-orde. Dergelijke mantels worden muraqqa’a maar ook khirqa of dilq genoemd. Ze zijn vaak voorzien van gerecyclede lapjes stof. De opgelapte, ietwat versleten en armoedige uitstraling van deze kledingstukken staat symbool voor het feit dat soefi’s weinig waarde hechten aan aardse zaken als kleding. Maar tegelijkertijd was de mantel een statussymbool van de soefi. Vanuit het soefi-perspectief drukte de eenvoud vordering op het mystieke pad uit (Baker 2004: 184-185). Op deze manier kon ook de wijsheid of verheven gemoedstoestand van een soefimeester overgebracht worden op een leerling (Elias 2001: 275-285).

Deze mantel is verzameld in Djedda, maar komt van origine uit de omgeving van Bukhara. De mantel is gemaakt door een aantal caroq spreien aan elkaar te naaien. Dit soort spreien werd indertijd in Oezbekistan voor ramen en deuren gehangen en ook gebruikt om tunieken te maken voor jonge kinderen. De driehoeken zijn een afschrikmiddel voor kwade geesten, die bang zouden zijn om in de hoeken ervan gevangen te raken (Meller 2007: 27).

Sommige van de stukjes textiel in deze spreien zijn gemaakt in Rusland: eind negentiende eeuw werden delen van huidig Oezbekistan ingelijfd door Rusland. Tijdens de Russische periode verbeterde de infrastructuur en vertrokken meer en meer moslims uit Centraal-Azie om de hajj uit te voeren. Via vers aangelegde treinverbindingen belandden ze dan in Mumbai waar ze de boot pakten richting Djedda. Het is heel waarschijnlijk dat deze mantel via die weg terecht is gekomen in de Saoedische havenstad.