Mantel met geborduurde versieringen

 

Deze wollen mantel of boernoes (akhnif) met geborduurde versieringen is gemaakt voor de toeristenmarkt. Dat is te zien aan de geborduurde versieringen op de capuchon en langs de randen die niet...

Objectnummer
7005-1
Instelling
Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen
Periode
1950-1970
Herkomst
Hoge Atlas

Deze wollen mantel of boernoes (akhnif) met geborduurde versieringen is gemaakt voor de toeristenmarkt. Dat is te zien aan de geborduurde versieringen op de capuchon en langs de randen die niet voorkomen op akhnifs voor eigen gebruik. Het vervaardigen van akhnifs voor de externe markt komt al lange tijd voor (Rabaté en Sorber 2007: 246).
Wollen mantel of boernoes (akhnif) met geborduurde versieringen. Dergelijke wollen mantels werden alleen gedragen door mannen van de Ait Ouaouzguite bevolkingsgroep in het zuiden van het Hoge Atlasgebergte (Grammet 1998: 169). Een typisch kenmerk van deze mantels is dat ze altijd voorzien zijn van rode versiering aan de achterzijde (Besancenot 1988: 120). De geborduurde patronen hebben zowel een decoratieve als een symbolische functie.

Deze mantel is aan de achterzijde is voorzien van een versiering in de vorm van een helderrood trapezium met tekens en motieven aan de randen. De lokale overleveringen schrijven meerdere betekenissen aan dit motief toe: het wordt gezien als een halve maan (ayyour in het Berbers) in de donkere nacht, maar de meeste gangbare benaming onder de weefsters die soortgelijke mantels maken voor dit motief is toch het oog, die de drager van de kleed zou moeten beschermen tegen het kwaad, in bijzonder het boze oog (Rainer 1999: 78). Volgens andere tradities stelde deze versiering een rivier voor die dwars door de velden stroomt of een spiegel (lemri) die het gevreesde 'boze oog' moest afwenden. Het figuur in het midden werd ook wel als slang of hagedis gezien (Bernasek 2008: 68).

Aan de capuchon is een grote kwast bevestigd. De onderrand van de mantel is voorzien van ingeknoopte wollen franjes (icherbeliyn). Bij de mantel werden doorgaans bontgekleurde laarzen gedragen (isjokjad), geweven uit wol, met versieringen. Als accessoires droeg men een tulband (rezza) of een zwarte muts (joodse mannen) en een leren schoudertas (aqqowrab). Joden droegen de akhnif veelal binnenstebuiten (Grammet 1998: 174).

De mantel werd met name door herders gedragen. De mantel werd over het hemd en de broek heen gedragen en is een typisch winterkledingstuk. Dit kledingstuk werd door zowel joodse als moslimberbers uit deze regio gedragen. In de eerste helft van de 20e eeuw was deze mantel (boernoes) de algemeen gebruikte mannendracht in de regio. Daarna verdween deze dracht geleidelijk. De mantels werden bijna uitsluitend op bestelling vervaardigd. Voor kinderen werden kleine maten vervaardigd.

Over de geschiedenis van de akhnif en, meer algemeen, van de boernoes in de Amazighcultuur is niet veel bekend. Een vergelijkbaar type boernoes in gemêleerde techniek van geitenhaar en zwarte wol werd ooit door de herders op Sicilië gedragen (Amahan 1998: 235). Dit zou kunnen wijzen op een Romeinse herkomst. Mogelijk hebben de Imazighen de cappa of toga van de Romeinen overgenomen tijdens hun bezetting van Noord-Afrika (148 v.C - 4e eeuw). Het is overigens niet uit te sluiten dat de boernoes oorspronkelijk een berbervinding is, als we kijken naar de 'boernoesvormen' op de prehistorische rotstekeningen uit de Sahara.

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie

Reactie