Hemd voor een man (cóton)

Een cotón is een mannenhemd met mouwen, dat in het Mixteeks 'koto' genoemd. Het hemd is geen prekoloniaal kleding stuk maar een postkoloniale variatie op de kleding van de Spanjaarden. De cóton is van wit katoen en bruine katoen (coyuchi) gemaakt, en wordt gedragen door de Tacuates van Santa Maria Zacatepec (Oaxaca). Mannen kleding van de Tacuate is vaak meer bewerkt dan mannen kleding van andere volkeren in Oaxaca. Over de hele cotón zijn verticale strepen ingebracht met de natuurlijke bruine katoen. De mouwen zijn niet direct verbonden met de rand van het lijf, maar vastgemaakt op 5 cm van de rand aan de binnenkant. De mouwen zijn aan de uiteinden ca. 4,5 cm. met rood katoenen draad dicht gemaakt. De rest van de zijkant van het lijf zijn niet dicht genaaid, maar open gelaten als ventilatieopening en bieden zo meer bewegingsruimte. De voor- en achterkant bestaan uit één enkel geweven stuk, op de scheiding van voor- en achterkant is echter een smalle veelkleurige gaasband ontstaan doordat de weefster draden uit het weefsel getrokken heeft en daarna gefestonneerd heeft. De V-hals is ontstaan door de opengesneden flappen aan de binnenkant vast te naaien. De hele borstkant en de bovenkant van de achterflap is geborduurd met diermotieven en bloemmotieven. Het dier motieven die voorkomen zijn: tweekoppige adelaar, vogels, katten, konijn en eekhoorn. Aan de onderkant en de voorkant zijn rode geometrische patroontjes mee ingeweven. De voorslip wordt in de ceintuur gestoken zodat een soort bewaarbuidel ontstaat, de achterslip wordt ook in de ceintuur gestoken. Traditioneel laat Zacatepec mannen de achterslip loshangen zodat het de grond reikt. Hierdoor gaven de Mestiezen de Tacuates de spotnaam 'Coludos', zij met de staart, gaven. Betekenissen van de motieven: de tweekoppige adelaar staat voor de balans in dualiteit, vogels zijn boodschappers van god, katten zijn beschermers van de drager. Het bloemmotief staat voor het vrouwelijke, bloemen zijn om deze rede vaak alleen terug te vinden bij vrouwen kledingstukken. Alleen bij de Zacatepec zijn bloemmotieven terug te vinden bij mannen shirts. De cóton is te dragen met een een cálzon 5075-69 en ceñidor 5075-70 Beschrijving Christensen: Men's shirt Handwoven of handspun white cotton and brown cotton ('coyuchi'), commercial yarn used for embroidery Acquired 1966 Dimensions: L: 149 cm (front) 163 cm (back) W: 48 cm Dimensions sleeves: L: 52 cm W: 19 cm Description: Plain weave white cotton with vertical warp stripes of 'coyuchi' all over fabric. Front and back panel are left hanging loose, joined only at shoulders. Sleeves consist of one panel each, only sewn together at wrist, and are not joined directly to the edge of main panel, but at 5 cm from the edge on the inside [see photographed detail]. Neck opening as usual on men's 'cóton', with triangular flaps folded back and stitched to garment, forming a square. Multi-coloured gauze weave on shoulders; two bands of same multi-coloured gauze weave on chest (H: 1 cm, W: 12 cm). Sleeves have red blanket stitch finish at wrist; embroidery of meander and bird motifs on left wrist. In several places all over garment are brocaded bird and animal figures, barely visible. Richly decorated around neck opening in front and back with multi-coloured embroidery with commercial yarn of tiny bird and animal motifs. Worn tucked up over belt in front forming a bag used for carrying objects. In back folded under belt towards the right side, lying flat. Worn with trousers vide 5075-69 and belt vide 5075-93. Provenience: Santa María Zacatepec, Dist. of Putla, Oax.